سرعت گیر آسفالتی، ایران از جمله کشورهایی است که توجه بیشتری به نصب و ایجاد انواع سرعت گیرها دارد. این روزها انواع مختلفی از سرعت گیر ها در سراسر کشور رایج بوده و از آنجا که سرعت گیر آسفالتی از قدیمی ترین انواع آن بوده این سوال را ایجاد می کند که کاربرد و تعریف سرعت گیر آسفالتی چیست؟ برای پاسخ به این سوال می بایست ابتدا به تاریخچه و کاربرد انواع سرعت گیرها نگاهی اجمالی داشت. رشد روز افزون تعداد خودروها و میزان ترددهای درون و برون شهری سبب گشته تا تمهیدات ایمنی متفاوتی در خصوص ترددها صورت گرفته و توجه بیشتری به ایمنی معابر معطوف شود.
یکی از تمهیداتی که از سالیان گذشته برای ایمنی ترددها صورت گرفته، نصب و به کارگیری سرعت گیرها بوده است. این ابزار ترافیکی در ایران و در طی دهه های گذشته نقشی اساسی و کلیدی در کنترل سرعت و ترافیک داشته و موجبات کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از تردد وسایل نقلیه با یکدیگر و عابرین پیاده را فراهم آورده است. در کنار مزایایی که این ابزار ترافیکی به دنبال داشته همواره ایرادهایی به انواع آن و به خصوص به نوع آسفالتی آن وارد است که در ادامه به این مطالب نیز خواهیم پرداخت.
از جمله کلیدی ترین نکات در به کارگیری این دسته از تجهیزات ترافیکی توجه به استانداردهای ایمنی آن ها بوده و در ایران نیز قوانین و ضوابط معینی در خصوص نصب هر یک از آن ها وجود دارد. بی توجهی به قوانین مرتبط به نصب این تجهیزات نه تنها باعث کاهش کارایی آن ها، بلکه موجب افزایش خطرات ناشی از تردد وسایل نقلیه می شود.
تاریخچه سرعت گیر آسفالتی
همان طور که اشاره شد آگاهی از تاریخچه سرعت گیر آسفالتی نقش مهمی در درک کاربرد آن دارد. بر طبق داده های موجود به کارگیری این سرعت گیرها به هفتم ژوئن سال 1906 میلادی باز می گردد. بر طبق مستندات موجود نخستین سرعت گیرها در اروپا از سال 1970 میلادی و در هلند مورد استفاده قرار گرفته اند. این نوع از تجهیزات ترافیکی در زبان انگلیسی با عنوان پلیس خواب، در کرواسی و روسیه با عنوان پلیس در حال استراحت و در نیوزیلند با نام مانع مرتعش کننده شناخته می شده اند.
ارتفاع معمول این تجهیزات عموما در حدود اندازه 6 تا 10 سانتی متر بوده و عرض آن ها نزدیک ۳۰ سانتی متر رایج بوده و برای جاده های عریض این عرض به اندازه 3 متر نیز می رسد. همچنین طول هر یک از این تجهیزات بسته به قوانین هر کشور و مکان اتصال آن ها کاملا متفاوت می باشد. نقش عمده این ابزار کاهش سرعت وسیله های نقلیه سبک و سنگین در نزدیکی انواع معابر پرتردد مانند مدارس، کوچه ها، ورودی شهرها، بیمارستان ها و انواع مراکز درمانی می باشد.
این روزها در اکثر کشورهای جهان در جهت سازگاری با محیط زیست توجه عمده ای به نحوه ساخت و جنس به کار رفته در انواع سرعت گیرها به عمل آمده است؛ با این حال ایران از جمله کشورهایی است که بیشترین میزان سرعت گیرها را به کار گرفته و در آن میان سرعت گیرهای آسفالتی در صدر جدول قرار می گیرند.
استاندارد سرعت گیر آسفالتی
بنا بر شرایط و استاندارد سرعت گیر آسفالتی استفاده از این تجهیزات ترافیکی در مکان هایی توصیه می گردد که حداکثر ارتباط عابرین پیاده با خودروها صورت می گیرد. از جمله اماکنی که سرعت گیرها بیشترین کاربرد را در آن دارند می توان به مواردی مانند ورودی شهرها، تقاطع های پرتردد، اماکن عمومی مهم، انواع پارکینگ ها، مدارس و دانشگاه ها، بیمارستان ها و مراکز درمانی اشاره کرد. همچنین نصب این سرعت گیرها عموما در اماکنی انجام می شود که حداکثر سرعت وسایل نقلیه در حدود 40 کیلومتر بر ساعت باشد.
علیرغم آن که بهره گیری از سرعت گیرها برای کاهش سرعت وسایل نقلیه مفید هستند، همواره نصب آن ها بحث برانگیز بوده است. از جمله موارد و معایبی که به نصب این تجهیزات ترافیکی وارد است می توان به موارد زیر اشاره نمود:
ایجاد آلودگی صوتی
ایجاد صدمه به وسایل نقلیه
کند تر شدن ترافیک
عدم به کارگیری و اعمال استاندارد در برخی از سرعت گیرهای آسفالتی
ارتفاع و یا شیب زیاد و غیرایمن
ایجاد حواس پرتی برای رنندگان
خسارات جدی به خودروهای اسپورت و کم ارتفاع
ایجاد خطر برای موتورها و دوچرخه ها
ارتفاع سرعت گیر آسفالتی
همان طور که در طی مطلب اشاره شد ارتفاع سرعت گیر آسفالتی در اماکن و کشورهای مختلف کاملا متفاوت می باشد؛ با این حال حداکثر ارتفاع استاندارد برای این تجهیزات ترافیکی 10 سانتی متر می باشد. ارتفاع بالاتر باعث ایجاد شیب شدید تر این سرعت گیرها بوده و خسارات جدی به خودروها وارد می سازد.
نحوه نصب سرعت گیر آسفالتی
نحوه نصب سرعت گیر آسفالتی در ایران و سایر کشورها تابع ضوابط و قوانین مخصوص به خود می باشد. همان طور که اشاره شد رعایت نکردن اصول ایمنی و استاندارد مربوط به نصب هر یک از سرعت گیرها نه تنها کارامد نبوده بلکه منجر به انواع حوادث رانندگی و خسارات می شوند. پیش از نصب این تجهیزات ترافیکی ابتدا کارشناسان فنی مربوطه اقدام به بازدید مکان نموده و سپس به تکمیل فرم و ارسال آن به شهرداری اقدام می کنند. در طی این فرایند در رابطه با تایید و یا عدم تایید نصب سرعت گیر بر اساس ضوابط مربوطه بررسی هایی صورت می گیرد.
مراتبی که در طول این فرایند مورد بررسی قرار می گیرند به شرح زیر است:
شرایط و ویژگی های نوع محور: از جمله مهم ترین عناوینی که مد نظر قرار گرفته می شود می توان به مواردی همچون نوع معبر مورد نظر، میزان روشنایی آن، عرض و شیب محور و همچنین نوع و جنس سرعت گیر اشاره کرد.
میزان سرعت وسیله های نقلیه در معبر: همان طور که اشاره شد یکی از موارد مهم در تعیین اعمال این تجهیزات میزان سرعت وسایل نقلیه و حداکثر سرعت مجاز می باشد.
فاصله ایمن و قابلیت رویت معبر: همان طور که گفته شد این تجهیزات ترافیکی تنها د ر صورتی کارایی لازم را دارند که از فاصله ایمن توسط رانندگان وسایل نقلیه قابل دید باشند.
امکان نصب تابلوهای سرعت گیر: قابلیت رویت و همچنین اطمینان از آگاهی رانندگان پیش از نزدیک شدن به هر یک از سرعت گیرها یکی از عوامل اساسی در عملکرد آن ها به شمار رفته و یکی از موثرترین راه کارها برای اطمینان از این مطلب استفاده و به کارگیری تابلوهای هشدار در خصوص وجود سرعت گیر می باشد.
